İBB Hayvan Hakları Yönetmeliğinin İptali için Danıştay’a başvuruda bulundu. İstanbul Nöbetçi İdare Mahkemesine Danıştay’a iletilmek üzere sunulan başvuru dilekçesinde İptali istenen Hayvanların Korunması Hakkında Uygulama Yönetmeliğinin ‘Yerel yönetimlerin görev ve sorumlulukları’ başlıklı 7 (c) maddesinde Kanunda, Yerel Yönetimler Yasasında ve Anayasa da olmadığı halde Ötenazi yetkisi Belediye Meclislerine veriliyor. Yönetmelikte yine yasalara ve anayasa aykırı birçok düzenleme de yer aldığı belirtilerek yasanın uygulanması halinde telafisi olmayan zararlar doğacağı belirtilerek iptal talep ediliyor. Başvuru kabul görürse katliamların yasal dayanağı çökecek
IBB Hayvan Hakları yönetmeliğinde yasaya aykırı maddeler ve başta yasa da yetki verilmeyen Belediye Meclis’inin yönetmelikte hem kanlı yasaya, hem de yerel yönetimler kanununa aykırı olmasına rağmen yetkili kılınmasına itiraz ederek yönetmeliğin iptali için Danıştay’a Başvuru sürecini başlattı. İBB Hukuk Müşavirliği tarafından Danıştay Başkanlığına gönderilmesi için İstanbul Nöbetçi İdare Mahkemesine verilen başvuru dilekçesinde yönetmeliğin iptali isteniyor.
“Dilekçede Sayın Mahkemece bilindiği üzere 2 Ağustos 2024 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7527 sayılı Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununda değişiklikler yapılmıştır. Kamuoyunda gündem olan bu değişiklikler toplumun büyük kısmı tarafından tepkiyle karşılanmış bu tepkilerin ardından yasa koyucu tarafından çeşitli düzenlemeler yapılarak kanun Resmi Gazetede yayımlandığı şekli ile kabul edilmiştir.
Bahse konu değişiklik sonrasında ise 32751 sayılı ve 13 Aralık 2024 tarihli Resmi Gazetede Hayvanların Korunması Hakkında Uygulama Yönetmeliği yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bahse konu yönetmelik kanuna, Anayasa’ya ve hukuka aykırı düzenlemeler içermektedir. Bu sebeple huzurdaki dava ile yönetmeliğin iptalini talep etme zorunluğu hâsıl olmuştur.” Denilerek kanuna ve Anayasaya aykırı hükümler sıralanıyor.
Yasada, Yerel Yönetimler Yasasında Sorumluluk Verilmeyen Belediye Meclisi Ötenazi Yaptırabilecek
Dilekçenin ana itiraz maddesi Yasada yetki verilmeyen Belediye Meclislerinin yetkili kılınmasına dair dilekçede İptali istenen Hayvanların Korunması Hakkında Uygulama Yönetmeliğinin ‘Yerel yönetimlerin görev ve sorumlulukları’ başlıklı 7 (c) maddesinde “5199 sayılı Kanunun 13 üncü maddesini uygulamak.” (ç) maddesinde “Sahipsiz köpeklere ilişkin yürütülen iş ve işlemlerde popülasyonun sorun yarattığına belediye meclisinde karar verilmesi halinde Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesinin 12 nci maddesini uygulamak.” hükmü yer almakta ve ilgili sözleşmede ‘Sayılarının azaltılması’ başlığıyla sahipsiz hayvanlarla ilgili tedbirlerin bahsedildiği maddeye atıf yapılmaktadır. 7 (c) maddesinde belirtilen 5199 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi ise hayvan ötenazisine ilişkin olduğu belirtiliyor. Bu maddenin neden iptal edilmesi gerektiğine ilişkin gerekçeler ise şöyle ifade ediliyor.
“Farklı bir deyişle kanunda düzenlenen ötenazi yetkisi yönetmelik ile belediye meclisine verilmiştir. Buna karşın; yönetmeliğin dayanağı olarak gösterilen 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 5 inci, 6 ncı,10 uncu, 13 üncü, 15 inci, 17 nci ve 19 uncu maddelerinde, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 7 nci, 9 uncu ve 11 inci maddelerinde ve 28/8/2003 tarihli ve 2003/6168 sayılı Bakanlar Kurulunun Kararı ile onaylanan Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesinde belediye meclisine veya yerel yönetimlere böyle bir görev verilmemiştir. Yönetmeliğin bu hükmü ile kanunda yer almayan bir düzenleme ihdas edilerek kanunda verilmemiş bir yetki yönetmelikle verilmektedir.
Kaldı ki; 5393 sayılı Belediye Kanununun ‘Meclisin görev ve yetkileri’ başlıklı 18’inci maddesinde belediye meclisinin görev ve yetkileri sayılmakla birlikte, sahipsiz hayvanlara yönelik tedbirler hakkında herhangi bir görev belirtilmemektedir. Ayrıca yönetmeliğin dayanağı olarak belirtilen 5996 sayılı kanun md.9/3 düzenlemesi“….veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir.” hükmünü içermektedir. Açıklanan hususlar birlikte değerlendirildiğinde, yönetmelikte yer alan düzenleme ile kanunda veteriner hekime verilen yetki, yönetmelik ile herhangi bir kanuni dayanak olmaksızın belediye meclisine verilmektedir. Söz konusu yetkinin belediye meclisine verilmesine dair bir yasal dayanak olmadığı gibi, belediye meclisinin yetkileri kendi kanununda sınırlı sayıda sayıldığından bu konunun yönetmelik ile genişletilmesi mümkün değildir. Son olarak Anayasa md.127/2 düzenlemesi “Mahalli idarelerin kuruluş ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir.” hükmü yer almaktadır. Söz konusu düzenleme uyarınca yönetmelik ile mahalli idarelere görev veya yetki verilmesi mümkün değildir. Kanuna, Anayasa’ya ve hukuka aykırı olan yönetmelik hükmünün açıklanan gerekçelerle iptali gerekmektedir.”
Yönetmelikteki Pek Çok Maddenin Yasal Dayanağı Yok
Dilekçe de ayrıca Benzer şekilde iptali istenen yönetmelik hükümlerinin birçoğunun yasal dayanağı bulunmamaktadır. İptali istenen yönetmeliğin 7 (e), 7 (f), 7 (g), 7 (j), 7 (k) ve 7 (n) maddelerinde de yerel yönetimlere görev verilmişse de yönetmelikte sayılan hususlarda yerel yönetimlerin yetkili olabileceğine dair bir kanuni dayanak bulunmadığından anılan düzenlemelerin de iptali istenirken “Yönetmelik’te düzenlenen “tanımlar” düzenlemesi açık ve anlaşılır değildir. Ayrıca eksik düzenleme içermektedir. Yönetmelik ile düzenlenen görev ve yetki dağılımı kanuna aykırı olduğu gibi Anayasanın 123. ve 127. maddelerine aykırıdır.” denilmekte.
İBB tarafından iptali istenen yönetmeliğin 7. maddesinde yer alan (k), (l), (m) ve (n) bentlerinin de sınırlandırma içermeden ölçüsüz hükümler içerdiği belirtilmekte.
Dilekçe de İYUK (idari Yargılama usulü kanunu) md. 27 hükmü “idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda ” işlemin yürütmesinin durdurulmasının mümkün olduğu vurgulanarak yönetmeliğin bu maddeye dayanarak iptal edilebileceği kaydedilmekte ve bahse konu yönetmelikte düzenlenen hususların açıkça anayasa ve hukuka aykırı olup uygulanması halinde telafisi güç ve imkânsız zararlar doğabileceği ifade ediliyor.
Hayvan Hakları Savunucularının gözü ve kulağı bugüne dek AYM’deydi şimdi hem yasanın, hem de yönetmeliğin iptali gerçekleşirse belediyeler de, hayvan düşmanı katillerde bu yasa ve yönetmeliği gerekçe gösterip açıkça suç olan eylemlerini gerçekleştiremeyeceği gibi bu cinayetleri nedeni ile hesap verebilecek.
