Milli parkları turizmin doymak bilmez iştahına açacak kanun teklifi ilk kez ULUDAĞ için hazırlandı. Gelin, milli parkları savunmaya Uludağ’dan başlayalım. Dayanışmayı ülke ölçeğinde büyütelim. Bugün (18 Aralık 2018) saat 16.00’da İstanbul’da Kadıköy İskelesi, çevre illerden gelen yaşam savunucularıyla Bursa’da Fomara Meydanı’nda bir araya geliyoruz. Zeytin Yasasını geçmesine nasıl izin vermediysek, Uludağ’ın ve Milli Parklarımızın ranta açılmasına da izin vermeyelim.
Türkiye’de iki örneği bulunan (Kapadokya alan Başkanlığı ve Çanakkale Savaşları ve Gelibolu Alan Başkanlığı) Alan Başkanlığı uygulaması Uludağ Milli Parkı için daha önce de gündeme gelmişti. 25.11.2022 tarihinde Bursa Milletvekillerinin öncülüğünde kanun tasarısı hazırlandı ve 9 Aralık 2022 Cuma günü TBMM Turizm Komisyonuna görüşülüp hızla meclise sevk edilerek yasalaşması planlanıyor.
Bizler aşağıda sunduğumuz bilgilerin ve gerekçelerin ışığında bu kanun teklifinin geri çekilmesini talep ediyoruz. Bu metne imza veren tüm kurumların listesini de ekte sunuyoruz, ciddiyetimizi ve kararlılığımızı göstermesini temenni ediyoruz.
KANUN TEKLİFİ GEREKÇESİ
Verilen kanun teklifinin gerekçe kısmında şu ibare yer almaktadır; “Uludağ Alanında hali hazırda doğal sit alanları, kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi, milli park gibi birçok farklı koruma statüsü ve bu koruma statülerine ilişkin farklı mercilere tanınmış idari yetkiler bulunmaktadır. Bu durum ciddi bir yetki karmaşasına ve dolayısıyla ziyaretçiler ve yatırımcılar açısından çok uzun ve ağır bürokratik süreçlerin yaşanmasına sebep olurken bu eşsiz alanın hak ettiği şekilde korunması ve turizm açısından hedeflenen başarıya ulaşması mümkün olmamaktadır.”
Uludağ Milli Parkı 1961 yılında Milli Park ilan edilmiştir. Türkiye’nin 5. Milli parkıdır. Alan kaynak değerleri (endemik türler, bitki zonları, yaban hayatı, görsel kalite) taşıdığı için milli park ilan edilmiştir ve alanın tamamı doğal sit alanıdır. Gerekçede sunulduğu gibi Uludağ Milli Parkı’nda yetki karmaşası yoktur. Alan başkanlığı olması durumunda da ruhsatları Osmangazi belediyesi verecektir, yolları Karayollari yapacaktır. Alanın sit statüsü ve milli park statüsü kaldırılacağı için imar planları alan başkanlığı tarafından yapılacaktır. Bu eşsiz alanın korunması için Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü’nün koruması ve “Milli Parklar Kanunu” yeterlidir. Önemli olan korumanın sağlanabilmesi için mevcut mevzuatın uygulanmasıdır. Bu kanun ile yapılmak istenen ise; “Alandaki her tür ve ölçekte planların hazırlanması, yenilenmesi ve değiştirilmesi yetkisi Komisyonun (Uludağ Alan Komisyonu) uygun görüşü ve Bakan Oluru (Kültür ve Turizm Bakanı) alınmak suretiyle Başkanlığa (Uludağ Alan Başkanı) bırakılmıştır.” (Madde 4) şeklindedir. Oysa korunan alanların yönetimi başlı başına bir uzmanlık konusudur. Kaldı ki yukarıda adı geçen birimlerin yasal amaçlarında koruma planlaması zaten bulunmamaktadır.
Komisyonun görev ve yetkileri içerisinde sınır ve derece değişikliği yetkisinin komisyona verildiği görülmektedir. ”Komisyon Uludağ Alanı içerisinde doğal sit alanlarının tescili, sınır değişiklikleri ve yeniden değerlendirilmesine yönelik karar almaya yetkilidir. Sit sınır ve derece değişiklikleri Komisyonun oy birliği ile aldığı karar doğrusunda gerçekleştirilir.”(Madde 5)
“Uludağ alanı içerisinde doğal sit alanları” ibaresiyle sanki küçük bir alanmış gibi gösterilmeye çalışılsa da Uludağ Alanı ilan edilecek 2 bin hektar (20 milyon m2) alanın tamamı Milli Parktır ve Doğal Sit Alanıdır. Alan Başkanlığı düzenlemesiyle ileride milli park içerisinde yapılacak her tür yapılaşma, sit sınır ve derece değişikliklerine hukuki kılıf hazırlanmaya çalışılmaktadır. Alan Başkanlığı Kanun teklifi 2873 sayılı Milli Parklar Kanununa aykırıdır.
Uludağ Milli Parkı için yok oluş anlamına gelecek bu kararı verecek komisyon üyeleri ise şunlardan oluşmaktadır.
- Bakanlıkça (Kültür ve Turizm Bakanlığı) görevlendirilecek alanında uzman ve en az on yıl deneyime sahip dört üye
- Bursa Valisi tarafından görevlendirilecek bir Vali Yardımcısı
- Bakanlık (Kültür ve Turizm Bakanlığı) Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğünden iki üye, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünden bir üye, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünden iki üye ile
- Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğünden, alanlarında uzman birer üye
- Bursa Belediye Başkanlığı’ndan görevlendirilecek bir üye
Milli Parklar Kanununa göre; Milli parklar üzerinde tasarrufu olan Tarım ve Orman Bakanlığı ile Milli Parklar Müdürlüğünden sadece birer üye komisyonda yer alacak. Komisyon üyelerinin alacağı kararın, tek adam rejimi ve atama sistemi göz önünde bulundurulduğunda ne kadar bilime, akla uygun olacağı da tartışma konusudur.
Bu kanunla birlikte Uludağ’da Milli Parklar Teşkilatının yetkisi ve koruma kalkanı kaldırılmak istenmektedir. Kanun metnine göre diğer mevzuatta Tarım ve Orman Bakanlığı’na yapılan atıflar Bakanlığa yani Kültür ve Turizm Bakanlığına, Uludağ Milli Parklar Müdürlüğüne yapılan atıflar ise Başkanlığa yani Uludağ Alan Başkanlığına yapılmış sayılır (Madde 10)
Uludağ Alanının sınırları bölgenin kültürel ve doğal varlıkları ile turizm potansiyeli göz önünde tutularak ilgili bakanlıkların görüşü alınarak Bakanlığın teklifi üzerine Cumhurbaşkanı kararı ile değiştirilebilir. (Madde 10)
ULUDAĞ NEDEN MİLLİ PARKTIR?
“Uludağ çok çeşitli habitatlara sahip olması sebebiyle zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Bu yüzden Uludağ “Önemli Bitki Alanı” olarak da belirlenmiştir. Botanikçi Mayr’n orman zonlarını muhtelif yüksekliklerde karakterize etmesi ve 45 dakikalık bir araç yolculuğu esnasında bu zonların görülebilmesi açısından dünya ormancılık literatüründe bilimsel yönden özel bir öneme sahiptir. Uludağ’da bugüne kadar 1308 bitki türüne ev sahipliği yapmaktadır ki bunlardan 32’si Uludağ endemiği, 169’u ise Türkiye endemiğidir.
Uludağ Milli Parkı alanının %29 gibi büyük bölümü ağaçsız alanlardan oluşmaktadır. Orman sınırındaki bozuk form ve çalı grubu Uludağ’ın alçak rakımlarında görülen sık ve boylu ormanlardan sonra değersiz ve önemsiz gibi algılanmaktadır. Oysa bu alan, küresel ısınmanın etkisi de dikkate alındığında, yerine konması hemen hemen olanaksız, mutlaka korunması ve ekolojik istikrarının desteklenmesi gereken alanlardır. Otellerin ve pistlerin bulunduğu 1. ve 2. Gelişim Bölgesi lokal endemik türlerin üzerine inşa edilmiştir. Alan Başkanlığı için belirlenen alan şimdilik 2 bin hektardır ve mevcut gelişim bölgelerinin neredeyse 3 katıdır. Alan Başkanlığı ilan edilmesi önerilen sınırlar içerisinde endemik ve lokal endemik türler bulunmaktadır.
Uludağ’da uluslararası kriterlere göre çok tehlikede (CR) 13 tür, tehlike altında (EN) 19 tür, hassas tehlike altına girebilir (VU) 21 tür, tehdite açık (NT) 30 tür, az tehdit altında (LC) 84 tür, yetersiz verisi olan (DD) 6 tür bulunur. Sakallı akbaba ve kaya kartalının üreyen popülasyonlarının bulunmasından dolayı burası aynı zamanda Önemli Kuş Alanıdır. Uludağ’ a özgü endemik tür olan Apollo Kelebeği ile Türkiye’de Paçalı Baykuş’un yaşadığı bilinen birkaç yerden biridir.
Alan Başkanlığının gerekçesi olarak “koruma kullanma” dengesinin iyi yönetilebilmesi ve daha iyi bir koruma için yönetimin tek elde toplanması gibi bir söylemde bulunulmakta olsa da Kapadokya örneğinin gösterdiği yeni bir talan döneminin başlamak üzere olduğudur. Bunun en büyük göstergelerinden biri de Göreme Tarihi Milli Parkı, bugüne kadar üç yasal statüye aynı anda sahipken ( 1. Mili Park, 2. Doğal SİT ve 3. Unesco Dünya Miras Listesi) bu üç statütüden Milli Park olma durumu, Cumhurbaşkanı Kararı ile 22.10.19 tarihinde kaldırılmıştır. Kapadokya Alan Başkanlığı’nın çok sayıda aykırı çalışmalarının yanında son olarak Kapadokya bölgesinde peribacalarına zarar verilerek geçirilen yola büyük tepkilere rağmen yapımına devam edildi.
Uludağ Milli Parkı Milli Parklar Kanunu ve Uluslararası Sözleşmelerle korunmaktadır. Bunlardan biri de BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesidir. Ülkemiz tarafından 1996 yılında imzalanmıştır. Önümüzdeki günlerde 15. Taraflar Konferansı Kanada’da düzenlenecektir. 2024 yılında ise 16 Taraflar Konferansı ülkemizde düzenlenecek, 2024-2026 yılları arasında Sözleşme dönem başkanlığı ülkemiz tarafından yürütülecektir. Uludağ’da biyoçeşitliliğin korunmasındaki en büyük etken Milli Parklar Kanunu tarafından korunmasıdır. Bölgede yetki karmaşası yoktur. Gelecek nesillere mirasımız olan zenginliği koruyacak kurum ve yasalar bellidir.
BURSA ÇEVRE PLATFORMU
İMZACI KURUMLAR:
ANKARA KENT VE EKOLOJİ AĞI
ANTALYA EKOLOJİ MECLİSİ
ANTİKAPİTALİSTLER PLATFORMU
ARDANUÇLULAR DERNEĞİ
ARTUR ÇEVRE PLATFORMU (ARÇEP)
ARTVİN ARDANUÇ ANAÇLI KÖYÜ KÜLTÜR SANAT YADIMLAŞMA VE ÇEVRE DERNEĞİ
ARTVİN ÇEVRE PLATFORMU (ARÇEP)
ARTVİN SANAT KÜLTÜR VE SOSYAL DAYANIŞMA DERNEĞİ (AS-DER)
AYVALIK TABİAT PLATFORMU
BAKIRTEPE ÇEVRE PLATFORMU
BAŞKENT ANKARA ÇEVRE VE İKLİM MECLİSİ
BATMAN ÇEVRE GÖNÜLLÜLERİ DERNEĞİ
BERGAMA ÇEVRE PLATFORMU
BİGA EKOLOJİ VE YAŞAM PLATFORMU
BURHANİYE ÇEVRE PLATFORMU (BURÇEP)
BURSA ARTVİN ÇEVRE PLATFORMU
BURSA DERSİMLİLER DERNEĞİ
BURSA EĞİTİM HİZMETLERİNE YARDIM VE EĞİTİMİ GELİŞTİRME DERNEĞİ
BURSA HALKEVCİ KADINLAR
BURSA HALKEVİ
BURSA KADIN PLATFORMU
BURSA KADIN SAVUNMASI
BURSA SU KOLEKTİFİ
BÜRO EMEKÇİLERİ SENDİKASI (BES) BURSA ŞUBESİ
BÜYÜK MENDERES İNİSİYATİFİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ (CHP) BURSA İL ÖRGÜTÜ
ÇALI ÇEVRE VE KÜLTÜR DERNEĞİ (ÇEKÜDER)
ÇEŞME-YARIMADA ÇEVRE VE DOĞAL YAŞAM PLATFORMU
ÇİNCE REHBERLER DERNEĞİ (ÇİRED)
DERELERİN KARDEŞLİĞİ (DEKAP)
DEVRİMCİ 78’LİLER FEDERASYONU
DEVRİMCİ PARTİ (DP) BURSA
DEVRİMCİ SOSYALİST İŞÇİ PARTİ (DSİP)
DOĞA DERNEĞİ
DOĞA İÇİN SANAT DERNEĞİ (DİSDER)
DOĞAYI VE ÇEVREYİ KORUMA DERNEĞİ (DOĞADER)
DÜNYA MİRASI ADALAR
EDREMİT ÇEVRE DERNEĞİ
EDREMİT ÇEVRE PLATFORMU (EDÇEP)
EGE ÇEVRE VE KÜLTÜR PLATFORMU (EGEÇEP)
EGE KENT KONSEYLERİ BİRLİĞİ
EĞİTİM SEN BURSA ŞUBESİ
EKOLOJİ BİRLİĞİ (EB)
EMEK PARTİSİ (EMEP) BURSA İL ÖRGÜTÜ
ESKİŞEHİR ÇEVRE KORUMA VE GELİŞTİRME DERNEĞİ (ESÇEVDER)
GÜNEY MARMARA DAYANIŞMASI (GMD)
GÜZELBAHÇE KÜLTÜR ÇEVRE VE GÜZELLEŞTİRME DERNEĞİ (GÜLDER)
HALKEVLERİ EKOLOJİ
HALKLARIN DEMOKRASİ KONGRESİ (HDK) BURSA EKOLOJİ MECLİSİ
HALKLARIN DEMOKRATİK PARTİSİ (HDP) BURSA İL ÖRGÜTÜ
İKİZDERE DERNEKLER FEDARASYONU (İDEF)
İKLİM ADALETİ KOALİSYONU
İSTANBUL 78’LİLER GİRİŞİMİ EKOLOJİ PLATFORMU
İSTANBUL ODTÜ MEZUNLARI DERNEĞİ
İSTANBUL REHBERLER ODASI (İRO)
İŞÇİNİN KENDİ PARTİSİ (İKEP)
İZMİT YEREL GÜNDEM 21 ÇEVRE GELİŞTİRME PROJE ÜRETİM UYGULAMA VE İŞLETME KOOPERATİFİ
İZNİK ÇEVRE VE YAŞAM PLATFORMU
KAPADOKYA ÇEVRE PLATFORMU
KARADENİZ İSYANDADIR PLATFORMU
KARAKOÇAN DAYANIŞMA İNİSİYATİFİ
KAYINORMANI DERNEĞİ
KAZDAĞI DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA DERNEĞİ
KAZDAĞLARI EKOLOJİ PLATFORMU (KEP)
KAZDAĞLARI İSTANBUL DAYANIŞMASI (KİD)
KAZDAĞLARI KARDEŞLİĞİ
KEMALİYE ÇEVRE PLATFORMU
KIZDERBENT SAVUNMASI
KOCAELİ ÇEVRE PLATFORMU
KOZA KÜLTÜR SANAT SPOR DAĞCILIK VE ÇEVRE DERNEĞİ
KUŞADASI ÇEVRE PLATFORMU
KUZEY ORMANLARI SAVUNMASI (KOS)
LAPSEKİ ÇEVRE KORUMA ÜRETİM VE DAYANIŞMA DERNEĞİ
MALATYA ÇEVRE PLATFORMU (MAL-ÇEP)
MARMARA EREĞLİSİ ÇEVRE GÖNÜLLÜLERİ
MARMARA YAŞASIN
MERSİN ÇEVRE VE DOĞA DERNEĞİ (MERÇED)
MEZOPOTAMYA EKOLOJİ HAREKETİ
MUĞLA ÇEVRE PLATFORMU (MUÇEP)
MUNZUR KORUMA KURULU (DEDEF)
NİLÜFER KENT KONSEYİ (NKK)
ORMAN TEKNİKERLERİ DERNEĞİ
POLEN EKOLOJİ KOLEKTİFİ
SALDA GÖLÜ KORUMA DERNEĞİ
SAMSUN ÇEVRE PLATFORMU (SAMÇEP)
SİLİVRİ ÇEVRE KORUMA DERNEĞİ
SOSYALİST YENİDEN KURULUŞ PARTİSİ (SYKP)
TAKSİM GEZİ PARKI KORUMA VE GÜZELLEŞTİRME DERNEĞİ
TARIM ORKAM-SEN
TARIM ORKAM-SEN BURSA ŞUBESİ
TARIM ORMAN-İŞ SENDİKASI
TARLABAŞI DAYANIŞMA
TÜKETİCİ DERNEKLERİ FEDERASYONU
TÜKETİCİYİ KORUMA DERNEĞİ
TÜM EMEKLİLERİN SENDİKASI BURSA ŞUBESİ
TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ (TTB)
TÜRKİYE ÇEVRE PLATFORMU (TÜRÇEP)
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ (TİP) BURSA İL ÖRGÜTÜ
TÜRKİYE KENT KONSEYLERİ PLATFORMU (TKKP)
TÜRKİYE ORMANCILAR DERNEĞİ
TÜRKİYE ORMANCILAR DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ
TÜRKİYE TABİATINI KORUMA DERNEĞİ (TTKD) AYVALIK TEMSİLCİLİĞİ
TÜRKİYE ZİRAATÇILAR DERNEĞİ
VALİDEBAĞ DİRENİŞİ
VALİDEBAĞ GÖNÜLLÜLERİ
VALİDEBAĞ SAVUNMASI
VAN TARİHİ ESERLERİ KORUMA ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME DERNEĞİ (VAN ÇEVDER)
YAŞAM VE DAYANIŞMA YOLCULARI PLATFORMU
YENİ FOÇA FORUM
YENİŞEHİR ÇEVRE PLATFORMU (YEÇEP)
YERYÜZÜ EKOLOJİ KOLEKTİFİ
YERYÜZÜNDEN HABERLER
YEŞİL ARTVİN DERNEĞİ
YEŞİL DİRENİŞ EKOLOJİ VE YAŞAM GAZETESİ
YEŞİL SOL PARTİ
YEŞİL SOL PARTİ BURSA ÖRGÜTÜ
YEŞİL YAŞAM İNİSİYATİFİ
ZİLAN EKOLOJİ PLATFORMU
